Η Ισλαμική Πειραματική Επιστημονική Μέθοδος -2

Ξεκινήσαμε την ερευνητική διαδικασία υποθέτοντας γεγονότα, εξετάζοντας την οπτική, κάνοντας διάκριση ανάμεσα στις ιδιότητες των σωματιδίων, αναλογιζόμενοι τι σχετίζεται με την όραση στην περίπτωση της θέασης

Από τον Δρ. Ράγκεμ Ελ Σεργκάνι

Γι αυτό ο Ιμπν Χαγιάν έκανε μεγαλύτερη πρόοδο θέτοντας το πείραμα ως μια βάση εργασίας, από αυτήν που έκαναν οι Έλληνες επιστήμονες που προηγήθηκαν.

 Ο Κάντρι Τουκάν έλεγε: «Ο Ιμπν Χαγιάν ξεπέρασε άλλους επιστήμονες βρισκόμενος στην κορυφή εκείνων που διενεργούσαν πειράματα σε επιστημονική βάση, η οποία χρησιμοποιείται σήμερα σε εργαστήρια. Προέτρεπε να επιδειχθεί ενδιαφέρον στο πείραμα και  να διενεργηθεί το πείραμα με ακριβή παρατήρηση. Προέτρεπε επίσης σε προμελέτη, λέγοντας: το καθήκον του χημικού είναι να εργάζεται και να διεξάγει πειράματα, χωρίς τα οποία η γνώση δεν είναι δυνατόν να προσεγγιστεί». [8]

Ο Αλ Ράζι ίσως είναι ο πρώτος γιατρός παγκοσμίως που χρησιμοποίησε την πειραματική μέθοδο μέσω της διεξαγωγής των πειραμάτων του σε ζώα, ιδιαίτερα πιθήκους ώστε να δοκιμάσει νέες μεθόδους θεραπείας πριν τις εφαρμόσει σε ανθρώπους.

Αυτή είναι μια εκπληκτική επιστημονική μέθοδος την οποία ο κόσμος αναγνώρισε μόλις πριν λίγο καιρό. Γι αυτή τη μέθοδο έλεγε: «Όταν το γεγονός που είδαμε δεν ταιριάζει με την επικρατούσα θεωρία, το γεγονός θα πρέπει να γίνει αποδεκτό ακόμα και αν όλοι υιοθετούν τις επικρατούσες θεωρίες ως ένα είδος υποστήριξης σε διάσημους επιστήμονες». [9]

Αναγνώριζε ότι όλοι μπορεί να θαυμάζουν τις απόψεις διάσημων και μεγάλων επιστημόνων και να μελετούν τις θεωρίες τους, αλλά το πείραμα μερικές φορές έρχεται αντιμέτωπο με τη θεωρία.

Σε αυτήν την περίπτωση η θεωρία θα πρέπει να απορρίπτεται ακόμα και αν έχει διατυπωθεί από τους πιο διάσημους επιστήμονες, και το γεγονός και το πείραμα θα πρέπει να υιοθετούνται, να αναλύονται και να χρησιμοποιούνται.

Εξαιτίας της πειραματικής μεθόδου, τα γραπτά του Ιμπν Αλ Χέιθαμ περιλάμβαναν κριτικές του Ευκλείδη [10] και του Πτολεμαίου [11], παρά την υψηλή τους επιστημονική θέση. Η μέθοδός του ήταν προφανής στην εισαγωγή του Βιβλίου της Οπτικής, στο οποίο έδειξε εν συντομία τη μέθοδο που προσέγγισε και την περιέγραψε ως την καλύτερη μέθοδο έρευνας και την υιοθέτησε σε όλες τις έρευνές του.

Δήλωσε «… ξεκινήσαμε την ερευνητική διαδικασία υποθέτοντας γεγονότα, εξετάζοντας την οπτική, κάνοντας διάκριση ανάμεσα στις ιδιότητες των σωματιδίων, αναλογιζόμενοι τι σχετίζεται με την όραση στην περίπτωση της θέασης, και τι είναι σταθερό, αμετάλλακτο και προφανές και μετά ανήλθαμε στην έρευνα και τη μέτρηση σταδιακά κριτικάροντας την εισαγωγή και διατηρώντας τα αποτελέσματα.

Θα πρέπει να υιοθετούμε το δίκαιο σε αυτά που υποθέτουμε και όχι φαντασιοπληξίες. Και θα πρέπει να διερευνούμε όλα όσα διακρίνουμε και να αξιολογούμε αναζητώντας το γεγονός και όχι ρέποντας σε απόψεις». [12]

Στις έρευνές του ο Ιμπν Αλ Χέιθαμ υιοθέτησε την επαγωγή και το συλλογισμό και σε μερικές έρευνες έδωσε βάση στην αναλογία. Αυτά είναι τα στοιχεία των σύγχρονων επιστημονικών μεθόδων.

Ως ένας εκ των μουσουλμάνων επιστημόνων που διατύπωσαν την πειραματική μέθοδο, ο Ιμπν Αλ Χέιθαμ δεν προηγήθηκε μόνο του Φράνσις Μπέικον [13] στο δρόμο του προς την επαγωγή, αλλά τον ξεπέρασε αξιοσημείωτα και ήταν πιο ευρύνους από εκείνον, ακόμα και αν δεν έδωσε τόση βάση στην θεωρητική φιλοσοφία όση έδωσε ο Μπέικον.

Ο κ. Μουσταφά Ναζίζ [14] είπε: «Ο Ιμπν Αλ Χέιθαμ βάθυνε την σκέψη του σε ένα βαθμό μεγαλύτερο από αυτόν που φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Αντιλήφθηκε αυτά που οι μοντέρνοι φιλόσοφοι του 20ου αιώνα είπαν μετά τον Μακ και τον Καρλ Πήρσον [15] και άλλους.

Αντιλήφθηκε επίσης την αληθινή θέση της επιστημονικής θεωρίας και την πραγματική της λειτουργία με την σύγχρονη έννοια». [16]
Επιπλέον, μουσουλμάνοι επιστήμονες θεωρούσαν τη γραφή ως ανακριβή εάν δεν είχαν προηγηθεί πειράματα.

Ο Αλ Τζιλντάκι [17] ένας από τους επιφανείς χημικούς του 8ου μ.Ε. αιώνα (14 αιώνας μ.Χ.), είπε για τον διάσημο χημικό Αλ Ταγκράι [18] (πέθανε το 513 ε.Ε.) «Ο Αλ Ταγκράι ήταν ένας άνθρωπος μεγάλης ευφυΐας, αλλά διεξήγαγε λίγα πειράματα, κάτι που έκανε τα γραπτά του ανακριβή». [19]

Συνεπώς, μουσουλμάνοι έφτασαν στην πειραματική επιστημονική μέθοδο, μέσω της οποίας η ανθρωπότητα έμαθε πώς να φτάνει σε επιστημονικά γεγονότα με έναν σίγουρο και αξιόπιστο τρόπο, πέρα από αμφιβολίες, φαντασιοπληξίες και αυταπάτες.

Πηγή: islamstory.com

——————————————————————

 [8] Κάντρι Τουκάν: Μάκαμ Αλ Άκλ ιντ Αλ Άραμπ [Η Θέση της Λογικής για τους Άραβες] σελ. 217-218.
[9] Ιμπν Άμπι Ουσαϊμπια. Ταμπακάτ Αλ Ατίμπα [κλάσεις γιατρών] 1/77,78.

[10] Ευκλείδης: (325-265 π.Χ.) ήταν Έλληνας μαθηματικός που θεωρείται ο «πατέρας» της γεωμετρίας. Πιο γνωστό βιβλίο του τα «Στοιχεία».

[11] Πτολεμαίος: είναι ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (83-161 μ.Χ.),  ο πιο διάσημος Έλληνας αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος, γνωστός ως ο «σοφός άνδρας», ελληνικής ή αιγυπτιακής καταγωγής. Το μεγάλο του έργο ήταν το «Αλμαγέστη» (ΣτΜ. «Η Μεγίστη» ή «Μαθηματική Σύνταξις»).

[12] Ιμπν Αλ Χέιθαμ: Αλ Μαναζίρ [Βιβλίο της Οπτικής] αναθεωρημένο από τον Αμπντούλ Χαμίντ Σάμπρα, σελ. 62.

[13] Φράνσις Μπέικον: (1561-1626)  Εγγλέζος φιλόσοφος, πολιτικός και συγγραφέας,  γνωστός στη Δύση ως ο ιδρυτής της πειραματικής επιστήμης βασισμένης στην παρατήρηση και το συμπέρασμα. Απέρριψε τη λογική του Αριστοτέλη για την επιστημονική κρίση.

[14] Μουσταφά Ναζίζ: (1893-1971)  ένας από τους πιο επιφανείς Αιγύπτιους επιστήμονες του 20ου αιώνα. Ειδικεύθηκε στην ιατρική και τη φυσική και ενδιαφερόταν για την επιστημονική κληρονομιά του Ισλαμικού Πολιτισμού. Έδωσε ιδιαίτερη βάση στην κληρονομιά του Αλ Χασάν Ιμπν Αλ Χέιθαμ και ήταν από τους πρώτους που κάλεσε σε αραβοποίηση των επιστημών.

[15] Καρλ Πήρσον: (1859-1936)  Εγγλέζος δικηγόρος και μαθηματικός που θεωρείται ο «πατέρας» της στατιστικής. Ίδρυσε το πρώτο τμήμα στατιστικής παγκοσμίως στο Κολλέγιο του Λονδίνου το 1911.

[16] Κάντρι Τουκάν: Μάκαμ Αλ ’κλ ιντ Αλ ’ραμπ [Η Θέση της Λογικής για τους Άραβες] σελ. 223.

[17] Αλ Τζιλντάκι (πέθανε μετά το 742 ε.Ε.- 1341 μ.Χ.) είναι ο Ιζ Αλ Ντιν Αλι Ιμπν Μουχάμαντ Ιμπν Αϊντιμίρ Αλ Τζιλντάκι, φιλόσοφος και ένας από τους πιο διάσημους χημικούς. Πήρε το όνομά του από το Τζιλντάκ στο Χουρασάν. Στα βιβλία του περιλαμβάνεται «Ο Θησαυρός της Ειδίκευσης στις γνωστές ιδιότητες». Βλ. Haji Khalifa: Kashf al-Zonun, 2/1512, και al-Zirikli: Al-Aalam, 5/5.

[18] Αλ Ταγκράι: είναι ο Αμπού Ισμαήλ Αλ Χουσεϊν Ιμπν Άλι Ιμπν Μουχάμαντ Αλ Ισμπαχάνι (453-513 ε.Ε. / 1061-1119 μ.Χ.) Πήρε το προσωνύμιο Αλ Ταγκράι. Ήταν άνθρωπος των γραμμάτων και ειδικός στη χημική βιομηχανία. Γεννήθηκε στο Ισμπαχάν ή Ισφαχάν και ανέλαβε το τμήμα πληροφόρησης. Σκοτώθηκε. Βλ. Ibn Khallikan: Wafayat al-Ayan [Οι θάνατοι των ελίτ], 2/σελ. 185-190 και Al-Safadi: Al-Wafi bil-Wafayat, 12/ σελ. 268-296.

[19] Ιμπν ’μπι Ουσαϊμπια. Ταμπακάτ Αλ Ατίμπα [κλάσεις γιατρών], σελ. 218