Thursday, March 28, 2024
Γυναίκα

Η μαντίλα στην επικρατούσα δυτική κουλτούρα 2

Η δυτική σκέψη έκανε τα στραβά μάτια σε αυτές τις διασκέψεις, στο γεγονός πως το κοινωνικό σχήμα σε κάθε χώρα δημιουργεί ειδικές καταστάσεις, οι οποίες δίνουν στη γυναίκα δικαιώματα, που δεν βρίσκουν εφαρμογή σε άλλες χώρες με άλλα σχήματα.

Σε άλλο παράδειγμα, ο Μάμπρο αναφέρει ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα για το Αφγανιστάν και πώς συγκλονίστηκε ο ανταποκριτής του καναλιού, όταν οι φοιτήτριες του Πανεπιστημίου της Καμπούλ, οι οποίες μεγάλωσαν υπό το κομμουνιστικό καθεστώς και υποθετικά έβαζαν την κοινωνική θέση της γυναίκας πάνω από την ειρήνη, ήταν πρόθυμες να δειχθούν όποιους συμβιβασμούς θα έφερναν την ειρήνη. Όταν ερωτήθηκαν εάν είναι πρόθυμες να φορέσουν την μπούργκα, απάντησαν καταφατικά· εφόσον αυτή θα έφερνε την ειρήνη.

 

Ο Μάμπρο παραθέτει ένα τρίτο παράδειγμα δυτικής αντίληψης για την μουσουλμάνα: δημοσίευμα στο περιοδικό «Μαρί Κλαιρ» με τίτλο «Η Αραβία Πίσω απ’ τη Μπούργκα» το Σεπτέμβριο 1988. Ένα δημοσίευμα που, όπως περιγράφει ο Μάμπρο, «παίζει απαρχαιωμένες νότες μιας κληρονομιάς από υποθέσεις δυτικών περιηγητών για τις ανατολίτισσες γυναίκες».

 

Ο Μάμπρο λέει ότι ο συγγραφέας του εν λόγω άρθρου ενδιαφέρεται γι’ αυτές τις γυναίκες μόνο ως σεξουαλικά αντικείμενα. Λεει επίσης πως ο χαρακτηρισμός των γυναικών αυτών ως «δυστυχισμένα και καθυστερημένα όντα» από τους δυτικούς, απορρέει από τον ευρωκεντρικό ρατσισμό και την αίσθηση υπεροχής του ευρωπαϊκού στοιχείου.

 

Η δυτική κοινωνιολογία, από αυτή την οπτική γωνία, συνήθως μελετά το φαινόμενο της μαντίλας επιπόλαια, χωρίς να το συνδέει με τις πραγματικές συνθήκες, τις διαστάσεις και το αληθινό του περιεχόμενο. Το ζήτημα αυτό ανέκυψε πολλές φορές σε διεθνείς διασκέψεις για τη μελέτη των θεμάτων που αφορούν τη γυναίκα, π.χ. στην «Παγκόσμια Διάσκεψη για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη (Κάιρο, Σεπτέμβριος 1994) ή στην «4η Διάσκεψη για τη Γυναίκα» (Πεκίνο, Σεπτέμβριος 1995).

 

Η δυτική σκέψη έκανε  τα στραβά μάτια σε αυτές τις διασκέψεις, στο γεγονός πως το κοινωνικό σχήμα σε κάθε χώρα δημιουργεί ειδικές καταστάσεις, οι οποίες δίνουν στη γυναίκα δικαιώματα, που δεν βρίσκουν εφαρμογή σε άλλες χώρες με άλλα σχήματα.

 

Ανατρέχουμε στον Αιγύπτιο κοινωνιολόγο Σάαντ Αλ Ντιν Ιμπραήμ για την ουσία του φαινομένου αυτού και τις επιπτώσεις του στην ανάπτυξη ή μη –όπως ισχυρίζεται η δυτική κοινωνιολογία- της γυναίκας. Ο Ιμπραήμ στο βιβλίο του «Η Νέα Αραβική Κοινωνιολογική Τάξη» λέει πως εάν νεωτερικότητα σημαίνει τη μοντέρνα ενδυμασία, την απουσία μαντίλας και το συγχρωτισμό των δύο φυλών, τότε οι κοπέλες που φορούν μαντίλα αποτελούν υποστροφή από πλευράς νεωτερικότητας. Εάν όμως η νεωτερικότητα αναφέρεται στις ανθρωπολογικές επιστήμες και στην τεχνολογία, τότε αυτές οι κοπέλες με τη μαντίλα είναι μοντέρνες με όλη τη σημασία του όρου.

 

Ο Δρ. Ιμπραήμ περιγράφει τα οφέλη της μαντίλας σύμφωνα με τη δυτική λογική και λέει πως αυτές οι κοπέλες επιβεβαιώνουν μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες έννοιες: την αυθεντική ταυτότητα έναντι της μίμησης των δυτικών τρόπών ζωής, την αντίσταση σε ό,τι φαντάζει σε αυτές ως εκφυλιστική κοινωνική συμπεριφορά και το ενδιαφέρον για την τιμή και την ηθική υπόληψη.

 

Αυτές οι κοπέλες διαλέγουν από το περιεχόμενο του σάκου της νεωτερικότητας και παίρνουν ό,τι περιέχει τεχνολογία, επιστήμες και ό,τι συσχετίζεται με τη μελλοντική τους καριέρα, αφήνοντας τα υπόλοιπα, καθώς έχουν βαθιά πεποίθηση ότι οι επιλογές τους συνάδουν με την παράδοση, τη θρησκεία και την αυθεντικότητά τους. Ο Σάαντ Αλ Ντίν Ιμπραήμ κλείνει λέγοντας ότι έτσι οι γυναίκες αυτές επιβάλλουν λίγη τάξη σε έναν κόσμο που στα μάτια τους φαντάζει χαοτικός.

 

Κλείνουμε με ένα άλλο παράδειγμα, του Αφρικανού διανοούμενου Φραντς Φάνον για την Αλγερινή γυναίκα υπό τη γαλλική αποικιοκρατία. Γράφει ότι η πράξη της Αλγερινής να φορέσει ή να αποβάλει τη μαντίλα της αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εθνικής και πολιτιστικής της ταυτότητας· όταν οι Γάλλοι αποικιοκράτες ενθάρρυναν τις γυναίκες να αποβάλουν τη μαντίλα, αυτές τη φόρεσαν ως σύμβολο αντίστασης. Όταν η αντίσταση απαιτούσε να τη βγάλουν για να διεισδύσουν στους  κόλπους των αποικιοκρατών ώστε να τοποθετήσουν εκρηκτικά, την έβγαλαν.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *