Το Ισλάμ δεν περιορίζεται μόνο στις πράξεις λατρείας, αλλά αποτελεί έναν πλήρη τρόπο ζωής, που αγκαλιάζει ακόμη και τις καθημερινές μας συναλλαγές. Στις αγορές, στις πωλήσεις και σε κάθε διεκδίκηση, η συμπόνια και η ηπιότητα είναι αρετές που το Ισλάμ εξυψώνει.
Ο Προφήτης Μουχάμμαντ ﷺ είπε:
«رَحِمَ اللَّهُ رَجُلًا سَمْحًا إِذَا بَاعَ، وَإِذَا اشْتَرَى، وَإِذَا اقْتَضَى»
(صحيح البخاري)
Ο Προφήτης ﷺ ζητάει από Tον Allah να ελεήσει κάθε άνθρωπο που δείχνει ανεκτικότητα, ευγένεια και επιείκεια στις συναλλαγές του, όταν πουλάει, όταν αγοράζει, και όταν ζητάει τα δίκαιά του.
Ο λόγιος Ibn Battal εξηγεί:
فيه الحضُّ على السَّمَاحَة، وحسن المعاملة، واستعمال معالي الأخلاق ومكارمها، وترك المشاحة، والرقة في البيع، وذلك سبب إلى وجود البركة فيه؛ لأن النَّبي عليه السلام لا يحض أمته إلا على ما فيه النفع لهم في الدنيا والآخرة
(شرح صحيح البخاري)
Δηλαδή, αυτή η προφητική ρήση εμπεριέχει ενθάρρυνση προς την καλή μεταχείριση, την ηπιότητα και την χρήση υψηλών ηθικών. Μας καθοδηγεί να αποφεύγουμε τη σκληρή και άκαμπτη στάση, και να αντιμετωπίζουμε τον άλλον με κατανόηση. Αυτή η στάση είναι αιτία ευλογίας στις συναλλαγές, τόσο στον κόσμο αυτό όσο και στην επόμενη ζωή.
Αντίθετα, όταν απουσιάζει η ανεκτικότητα και η συμπόνια από τις οικονομικές μας πράξεις, κυριαρχεί η ανασφάλεια, το χάος και η κοινωνική διάσπαση. Οι συναλλαγές παύουν να είναι πηγή ευλογίας και μετατρέπονται σε πεδίο εκμετάλλευσης.
Ο Προφήτης ﷺ μας μεταφέρει και ένα συγκινητικό περιστατικό από έναν άνθρωπο των προηγούμενων εθνών, για να κατανοήσουμε τη βαρύτητα της συμπόνιας:
حُوسِبَ رَجُلٌ مِمَّنْ كَانَ قَبْلَكُمْ، فَلَمْ يُوجَدْ لَهُ مِنَ الْخَيْرِ شَىْءٌ، إِلاَّ أَنَّهُ كَانَ يُخَالِطُ النَّاسَ، وَكَانَ مُوسِرًا، فَكَانَ يَأْمُرُ غِلْمَانَهُ أَنْ يَتَجَاوَزُوا عَنِ الْمُعْسِرِ، قَالَ: قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: نَحْنُ أَحَقُّ بِذَلِكَ مِنْهُ، تَجَاوَزُوا عَنْهُ
(Sahih Muslim)
Ο άντρας αυτός δεν είχε πολλές καλές πράξεις, εκτός από το ότι είχε πλούτο και συναναστρεφόταν με τον κόσμο με ανεκτικότητα. Όταν κάποιος δεν μπορούσε να πληρώσει, έλεγε στους υπηρέτες του να τον αφήσουν. Και τότε ο Allah είπε: «Εμείς είμαστε πιο άξιοι από αυτόν να δείξουμε συγχώρεση. Συγχωρήστε τον.» (Sahih Muslim)
Αυτό δείχνει πως η ευσπλαχνία απέναντι στους άλλους, ακόμη και στις πιο απλές συναλλαγές, έχει αξία στα μάτια Tου Allah που ξεπερνά πολλές άλλες πράξεις.
