Η εποχή των Αμπασίδων χαρακτηρίστηκε από μια σειρά γνωστών νομομαθών και δασκάλων που είχαν ιδιαίτερη ευφυΐα και των οποίων οι γνώσεις και η μεθοδολογία διαδόθηκαν σε πολλά μέρη του ισλαμικού κόσμου. Ένας από αυτούς ήταν ο Ιμάμης Abu Yusuf, ο πιο γνωστός μαθητής του μεγάλου Ιμάμη Abu Hanifah al Nooman, ιδρυτή της γνωστής σχολής κατανόησης (Αλ Μάδχαμπ αλ Χάναφι).
Ο Yaakub bin Habib al Ansari, γνωστός ως Abu Yusuf, γεννήθηκε στην πόλη Κούφα του Ιράκ το έτος 113 = 731 μ.Χ. Εκεί σε μικρή ηλικία έμαθε διάφορες ισλαμικές γνώσεις και επιστήμες. Είχε πολλούς και γνωστούς δασκάλους.
Εργάστηκε ως δικαστής το έτος 166 μ.Ε = 782 μ.Χ. την εποχή του χαλίφη Al Mahdi. Την εποχή του χαλίφη Haroun al Rashid ανέλαβε τη θέση του μεγάλου δικαστή. Ήταν μια θέση που θεσπίστηκε τότε για πρώτη φορά στην ιστορία της ισλαμικής δικαιοσύνης.
Αυτή η θέση του παρείχε την δυνατότητα να να διαδώσει τις γνώσεις της σχολής του, των Χαναφιτών. Η σχολή αυτή έγινε η επίσημη σχολή στη δικαιοσύνη. Ο Abu Yusuf ήταν πολύ σεβαστός για το χαλίφη Haroun al Rashid που τον είχε ως δάσκαλο και συνοδό.
Ο Abu Yusuf έγραψε ένα μοναδικό βιβλίο, το Al kharaj = το χαράτζι, ως καθοδήγηση του χαλίφη στα οικονομικά θέματα. Στην εισαγωγή του βιβλίου απευθύνεται στον χαλίφη λέγοντας: “ σου έγραψα αυτό που μου έχεις ζητήσει, στο εξήγησα και στο διευκρίνισα, οπότε να το μελετήσεις, να το συνειδητοποιήσεις και να το επαναλαμβάνεις ώστε να το αποστηθίσεις, επειδή, εκ μέρους μου, εγώ έκανα την προσπάθεια μου και δεν αμέλησα καμία συμβουλή για σένα και για τους μουσουλμάνους”.
وقد كتبت لك ما أمرت وشرحته لك وبينته فتفقهه وتدبره، وردد قراءته حتى تحفظه، فإني قد اجتهدت لك في ذلك ولم آلك والمسلمين نصحا
το βιβλίο αυτό θεωρείται ένα από τα καλύτερα βιβλία στην ισλαμική παράδοση και ήρθε ως ανταπόκριση στο αίτημα του χαλίφη που ζήτησε μια οικονομική επιστημονική πηγή για τον προϋπολογισμό του κράτους, η οποία βασίζεται στους νόμους του Ισλάμ. Το βιβλίο αναφέρθηκε σε πολλά ζητήματα όπως τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους, τον τρόπο είσπραξης των εσόδων, κάποιες υποχρεώσεις των δημόσιων ταμείων και άλλα.
Το βιβλίο θεωρείται επίσης ένα έγγραφο που απεικονίζει πολλές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες εκείνης της εποχής. Ο συγγραφέας αποδοκιμάζει τις πρακτικές ορισμένων κυβερνητών οι οποίοι ζητούσαν επιπλέον φόρους και ήταν υπερβολικοί κατά τη διαδικασία της είσπραξης.
Ο Abu Yusuf προτείνει στον χαλίφη να έχει μια τακτική συνεδρίαση με το κοινό όπου θα ακούσει τον αδικημένο και θα αποτρέψει τον άδικο, ώστε οι κυβερνόντες να μην αδικούν τον λαό τους. Τον ενθάρρυνε επίσης να προβεί σε όλες τις πράξεις που απαιτούνται για την βελτίωση της ζωής των αγροτών, όπως η διάνοιξη των ποταμών με δημόσια δαπάνη.
Ο Abu Yusuf, παρόλο που ήταν μαθητής του μεγάλου δασκάλου Abu Hanifah, διαφώνησε με τον δάσκαλό του σε πολλές επιστημονικές υποθέσεις. Ήταν μοναδικός στην επιστημονική του σκέψη. Πολλοί δάσκαλοι της ισλαμικής νομοθεσίας και ιστορίας τον θεωρούν ανεξάρτητο δάσκαλο και ιμάμη που είχε τη δυνατότητα να βγάζει δικά του αποτελέσματα από τα θρησκευτικά κείμενα.
Ο Abu Yusuf άφησε πολλά βιβλία σε διαφορετικές θεματολογίες. Έγραψε για θέματα όπως: προσευχή, ζακάτ, νηστεία, κληρονομικό δίκαιο, εμπόριο και ποινικό δίκαιο. Το πιο διάσημο από αυτά όλα είναι το προαναφερόμενο βιβλίο “ το Χαράτζι”.
Άλλο έργο του είναι το “ Αλ Αθάρ ” το οποίο είναι ένα ανθολόγιο από τις ρήσεις του προφήτη Μουχάμμαντ στο οποίο βασίστηκε ο δάσκαλος του Abu Hanifah σε πολλές φετουάδες που έχει καταλήξει.
Ο Abu Yusuf πέθανε την 5.3.184 μ.Ε = 21 Απριλίου 798 μ.Χ. ο χαλίφης Haroun al Rashid ηγήθηκε της νεκρώσιμου προσευχής του και τον έθαψε στο νεκροταφείο της φυλής Κουράις.
Την ημέρα του θανάτου του ακούστηκε να λέει:
“ Ω Allah: εσύ ξέρεις πως δεν αδίκησα σκόπιμα σε καμία δίκη ανάμεσα σε δυο δούλους σου και πως έχω εξαντλήσει τις δυνάμεις μου ώστε οι αποφάσεις μου να είναι σύμφωνα με το Κοράνι και την παράδοση του Προφήτη (ειρήνη σ,αυτόν).
سمعه السامع يوم مات يقول: اللهم إنك تعلم أنني لم أَجُر في حكم حكمت فيه بين اثنين من عبادك تعمدًا، وقد اجتهدت في الحكم بما وافق كتابك وسنة نبيك ﷺ
