Η Επιστήμη Στο Ισλάμ

Η σημασία της επιστήμης και της αναζήτησης γνώσεως έτσι όπως εμφανίζεται στο ίδιο το Κοράνι.
Η Σημασία Της Επιστήμης Στο Ισλάμ
Η επιστήμη και η γνώση στο Ισλάμ έχουν μεγάλη σημασία, οι επιστήμες είναι «κληρονόμοι των προφητών »[1]. Το πρώτο εδάφιο που παραδόθηκε στον προφήτη Μουχάμμαντ ήταν: «Ανάγνωσε με το όνομα του Κυρίου σου»[2].
Ενώ εκτιμάει τους επιστήμονες, ώστε να κάνει την μαρτυρία τους ισότιμη με την μαρτυρία του Αλλάχ: «Δεν υπάρχει άλλος Θεός εκτός από τον Αυτόν. Αυτή είναι η μαρτυρία του Ιδίου, και των αγγέλων, και των νομομαθών»[3].
Και υπόσχεται στους γνώστες τα καλύτερα:  «Ο Αλλάχ υψώνει σε βαθμούς όσους από σας πιστεύουν, και όσους έλαβαν το φως της γνώσης »[4].

Όπως και ζητάει από τους πιστούς να αναζητούν πάντα περισσότερη γνώση : «και να πεις: Κύριέ μου, δώσε μου περισσότερη γνώση»[5].

κάνει επίσης μεγάλο διαχωρισμό μεταξύ γνώσης και άγνοιας: «Να πεις: μήπως ισούνται αυτοί που κατέχουν την γνώση με εκείνους που την έχουν στερηθεί»[6].

Αλλά υπενθυμίζει στους γνώστες ότι η γνώση δεν έχει όρια, και δεν πρέπει να νιώθουν υπεροψία, αλλά να κατέχουν την ταπεινότητα :«και πάνω από τον κάθε γνώστη, είναι ο παντογνώστης»[7].

Ισλάμ: η θρησκεία της γνώσης και της λογικής
Το Ισλάμ καλεί αυτούς που λατρεύουν άλλους θεούς, εκτός από τον Αλλάχ, να λειτουργούν συνειδητά και όχι να αποδέχονται την πίστη κληρονομικά:

«κι όποτε στέλναμε έναν προειδοποιητή, σε κάποιο χωριό, έλεγαν οι προύχοντες: εμείς βρήκαμε τους πατέρες μας να ακολουθούν κάποια θρησκεία, οπότε εμείς  ακολουθούμε τα βήματα τους. Ο προειδοποιητής τους έλεγε: κι αν σας φέρω μια οδηγία καλύτερη από εκείνη των πατέρων σας; αυτοί απαντούσαν: εμείς απορρίπτουμε την δική σου επιστολή»[8].

«Κι όποιος επικαλείται έναν άλλο θεό μαζί με τον Αλλάχ, χωρίς καμιά απόδειξη, είναι υπόλογος για την πράξη του απέναντι στον Αλλάχ»[9].

«μήπως υπάρχει άλλος θεός μαζί με τον Αλλάχ; Να πεις: φέρτε τα επιχειρήματα σας αν λέτε την αλήθεια»[10].

Και καλεί τους πιστούς του να μην παραπλανούνται με το γεγονός ότι πολλοί ακολουθούν διάφορες πίστεις χωρίς λογική: «Και αν ακούσεις τον περισσότερο κόσμο, θα σε παρασύρει από το δρόμο του Αλλάχ, αφού δεν ακολουθούν παρά μόνο εικασίες, και δεν είναι παρά μόνο ψεύτες»[11].

Το Κοράνι αναφέρει την αληθινή αιτία για την απιστία πολλών: «Μα οι άδικοι ακολουθούν τα αρρωστημένα τους πάθη, χωρίς καμιά γνώση, και ποιος να καθοδηγήσει αυτόν που ο Αλλάχ αφήνει στην πλάνη;»[12].

Ο Μουσουλμάνος ακολουθεί πάντα την λογική και την γνώση στην πίστη του: «Πες: αυτός είναι ο δρόμος μου: προσκαλώ στον Αλλάχ, με την βέβαια γνώση- απόδειξη»[13].

Και δεν έχει νόημα αν κάποιοι υποστηρίζουν διάφορα επιχειρήματα:

« και είπαν: δεν έχουμε παρά μόνο την παρούσα μας ζωή, και το μόνο που μας τελειώνει είναι η πάροδος του χρόνου, μα δεν έχουν πάνω σ, αυτό καμιά γνώση, παρά μόνο εικασίες»[14].

Οι γνώστες είναι συνήθως αυτοί που έχουν το φόβο του Θεού, επειδή κατέχουν την απαραίτητη γνώση :«Μόνο οι γνώστες φοβούνται τον Αλλάχ, είναι ο Παντοδύναμος, ο Πολυεπιεικής »[15].

Η γνώση ως οδηγός συμπεριφοράς και προσπάθειας
Είναι προφανές ότι η απόκτηση της επαρκούς γνώσης είναι το βασικό στοιχείο για έναν πιστό, ώστε να πράττει σωστά.

Η γνώση ως απαραίτητο στοιχείο για τη λατρεία
Το Κοράνι αναφερόμενο στην σχέση γνώσης και λατρείας αναφέρει: «Να μάθεις ότι ο δεν υπάρχει άλλος Θεός παρά μόνο ο Αλλάχ, και να ζητάς συγχώρηση για τα παραπτώματα σου και αυτά των πιστών»[16].

Ο Προφήτης βλέποντας έναν άνδρα που προσευχόταν αλλά όχι σωστά, τον καλεί λέγοντας: γύρνα και ξαναπροσευχήσου, γιατί δεν έχεις προσευχηθεί[17].

Η γνώση ως απαραίτητο στοιχείο για τις συναλλαγές: Το πιο σημαντικό είναι ότι χωρίς την γνώση, οι διάφοροι φορείς μπορεί εύκολα να πέσουν σε απαγορευμένες και ανεπιθύμητες συναλλαγές και πράξεις, γι, αυτό το λόγο οι πρώτοι Μουσουλμάνοι συμβούλευαν τους καινούριους έμπορους να μάθουν καλά τις ισλαμικές διατάξεις περί εμπορικών συναλλαγών.

Η γνώση ως απαραίτητο στοιχείο για την ανάληψη ηγετικών θέσεων: Οι ηγετικές θέσεις είναι θέσεις-κλειδιά για την ασφάλεια κάθε χώρας και κάθε έθνους, γι, αυτό απαιτείται από όσους αναλαμβάνουν μία από αυτές να κατέχουν δύο δεξιότητες, πρώτον να είναι πιστοί στη δουλειά που κάνουν, αίτημα που είναι καθαρά ηθικό, και δεύτερον να κατέχουν την επαρκή γνώση του αντικειμένου που διαχειρίζονται, κι αυτό είναι το πρακτικό αίτημα.

Ο Προφήτης Γιούσουφ λέει στον βασιλέα της Αιγύπτου εκδιώκοντας την θέση του τότε «γραμματέα του κράτους»: «Να με διορίσεις στις αποθήκες της Αιγύπτου, είμαι πιστός, και γνώστης του τομέα»[18].

Ο νους στο Ισλάμ

Το Ισλάμ δίνει μεγάλη σημασία στο νου, τον θεωρεί ως υπόλογο για τις πράξεις του ανθρώπου, γι, αυτό το λόγο όσοι έχουν ελλείψεις στις διανοητικές τους ικανότητες, δεν ευθύνονται για τις πράξεις και τα λόγια τους.

Οι αναφορές για το νου, και τα σχετικά της σκέψης στο Κοράνι είναι αμέτρητες, και δείχνουν να θέλουν τον κάθε πιστό να διαλέξει την πίστη του μετά μακράς σκέψης.

«Μήπως δεν ταξίδεψαν στα διάφορα μέρη της γης, ώστε οι καρδιές τους να λογικευτούν, ή τα αυτιά τους να ακούν;  στην ουσία δεν τυφλώνονται τα μάτια τους, αλλά οι καρδιές που φέρουν στα στήθη τους»[19].

Σε άλλο εδάφιο το Κοράνιο αποκαλύπτει την πραγματική αιτία για την δυσπιστία πολλών: «Έχουν  καρδιές με τις οποίες δεν καταλαβαίνουν, έχουν και μάτια με τα οποία δεν βλέπουν, και αυτιά με τα οποία δεν ακούν, αυτοί μοιάζουν με κοπάδια, είναι και πιο ανόητοι [20]»

Σε άλλα εδάφια καλεί τους ανθρώπους να περιπλανηθούν στην γη, και να σκεφτούν πως είναι η δημιουργία:«Να πεις: ας γυρεύετε στη γη και παρατηρήστε πως-ο Αλλάχ- άρχισε την δημιουργία »[21].

Η μάθηση δεν είναι προνόμιο κάποιων κοινωνικών κατηγοριών, αλλά είναι θέμα εκμάθησης και παρατήρησης και προσωπικής μελέτης, εφόσον ο Θεός μας έχει δώσει τα κατάλληλα μέσα:

«Ο Αλλάχ σας έβγαλε από τις κοιλιές των μητέρων σας, τότε δεν ξέρατε τίποτα, και σας έπλασε την ακοή, και την όραση, και τις καρδιές-νοημοσύνη-, ώστε να τον ευλογείτε»[22].

Η γνώση δεν είναι μόνο θρησκευτική

Το Ισλάμ δεν κάλεσε τους πιστούς του για να αποκτήσουν γνώσεις που αφορούν μόνο την πίστη και την θρησκεία, αλλά για οτιδήποτε είναι χρήσιμο και παραγωγικό, ώστε να συμμορφωθούν με τους κανόνες του σύμπαντος  και να μάθουν περισσότερα για τον Μέγα Δημιουργό του.

Στο Κοράνι μπορούμε να βρούμε άπειρα εδάφια που καλούν τους πιστούς να μάθουν για την φύση και τη βιολογία: «Ένα από τα σημάδια του -Θεού- είναι η δημιουργία των ουρανών και της γης, και οι παραλλαγές στις γλώσσες και τα χρώματα σας. Στα αναφερόμενα υπάρχουν σημάδια-διδάγματα- για όλο τον κόσμο»[23].

«Μα δεν βλέπεις ότι ο Αλλάχ κατέβασε -στην γη- νερό από τον ουρανό, με το οποίο έβγαλε καρπούς με διαφορετικά χρώματα. Και στα βουνά υπάρχουν δρόμοι άσπροι και κόκκινοι, και κατάμαυρα κοράκια. Και σ τους ανθρώπους και τα ερπετά και τα ποίμνια επίσης υπάρχουν διαφορετικοί χρωματισμοί επίσης, μόνο οι γνώστες άνθρωποι φοβούνται το Θεό»[24].

Το προαναφερόμενο εδάφιο υπονοεί ότι για να καταλάβει κανείς τα μυστικά της βροχής πρέπει να μάθει για τη φύση, και δεν μπορεί να μάθει τα στοιχεία που αποτελούν το νερό χωρίς την χημεία, και δεν μαθαίνει τα μυστικά των καρπών χωρίς την επιστήμη της γεωπονίας, και δεν μαθαίνει για τα βουνά και τα μυστικά τους χωρίς την επιστήμη της γεωλογίας, και δεν μαθαίνει για τις ρίζες των ανθρώπων και των ζωών χωρίς την βιολογία. Έτσι βλέπουμε ότι ένα εδάφιο καλεί τους πιστούς να μάθουν πέντε επιστήμες, ενώ σε άλλα εδάφια μιλάει λεπτομερώς για άλλες επιστήμες.

Π.χ. για βιολογία: «Ας κοιτάξει ο άνθρωπος από τι έχει δημιουργηθεί: Δημιουργήθηκε από νερό χυμένο -από άνδρα και γυναίκα-, που βγαίνει από ανάμεσα της ραχοκοκαλιάς -του άνδρα-, και των πλευρών-της γυναίκας»[25].

Ψυχολογία: «και στους εαυτούς σας μα δεν βλέπετε;»[26].

Ιστορία και κοινωνιολογία: «Μήπως δεν διέτρεξαν την γη ώστε να δουν πως ήταν το τέλος εκείνων των εθνών- που προηγήθηκαν, ήταν πιο δυνατοί, και άφησαν περισσότερα σημεία καλλιέργειας και κατοικίας, και τους ήρθαν οι απόστολοι τους με τα φανερά σημάδια, ο Αλλάχ δεν τους αδίκησε, αλλά αυτοί αδίκησαν τους εαυτούς τους»[27].

 

 

 

——————————————————————

[1] Αφηγημένο στο έργο «Σούναν Αμπου Νταούντ».

[2] Ιερό Κοράνι, σούρα 96, εδάφιο 1.

[3] Ιερό Κοράνι, σούρα 3, εδάφιο 18.

[4] Ιερό Κοράνι, σούρα 58, εδάφιο 11.

[5] Ιερό Κοράνι, σούρα 20, εδάφιο 114.

[6] Ιερό Κοράνι, σούρα 39, εδάφιο 9.

[7] Ιερό Κοράνι, σούρα 18, εδάφιο 76.

[8] Ιερό Κοράνι, σούρα 43, εδάφια 23-24.

[9] [9] Ιερό Κοράνι, σούρα 23, εδάφιο 118.

[10] Ιερό Κοράνι, σούρα 27, εδάφιο 64.

[11] Ιερό Κοράνι, σούρα 6, εδάφιο 116.

[12] Ιερό Κοράνι, σούρα 30, εδάφιο 29.

[13] Ιερό Κοράνι, σούρα 12, εδάφιο 108.

[14] Ιερό Κοράνι, σούρα 45, εδάφιο 24.

[15] Ιερό Κοράνι, σούρα 35, εδάφιο 28.

[16] Ιερό Κοράνι, σούρα 47, εδάφιο 19.

[17] Αφηγημένο στο έργο «Σούναν αλ Τίρμιδι».

[18] Ιερό Κοράνι, σούρα 12, εδάφιο 55.

[19] Ιερό Κοράνι, σούρα 22, εδάφιο 46.

[20] Ιερό Κοράνι, σούρα 7, εδάφιο 179.

[21] Ιερό Κοράνι, σούρα 29, εδάφιο 20.

[22] Ιερό Κοράνι, σούρα 16, εδάφιο 78.

[23] Ιερό Κοράνι, σούρα 30, εδάφιο 22.

[24] Ιερό Κοράνι, σούρα 35, εδάφια 27-28.

[25] Ιερό Κοράνι, σούρα 86, εδάφια 5-7.

[26] Ιερό Κοράνι, σούρα 51, εδάφιο 21.

[27] Ιερό Κοράνι, σούρα 30, εδάφιο 9.