Monday, May 6, 2024
ΔιδασκαλίαΟ Προφήτης Μουχάμμαντ

Ισλαμικά διδάγματα για την Διαχείριση του Δημοσίου Χρήματος

Οι προτάσεις-λύσεις του Προφήτη της Ειρήνης Μουχάμμαντ δεν περιορίζονταν στο λατρευτικό ή στο κοινωνικό πεδίο, αλλά περιλάμβαναν πολιτικές και διοικητικές λύσεις.
Ο Προφήτης άσκησε τον ρόλο του επικεφαλής του κράτους. Είχε λεκτικές, πρακτικές και συγκαταθετικές οδηγίες που αποτελούν σημείο αναφοράς στο πολιτικό και διοικητικό πεδίο.
“ Αυτά είναι δικά σας και αυτά μου τα χάρισαν”
Ο Προφήτης διόρισε έναν άνδρα από την φυλή Άσαντ, που λεγόταν Ιμπν Αλ-λατμπία, ως εισπράκτορα με ευθύνη να μαζεύει τις φιλανθρωπίες. Όταν αυτός επέστρεψε από την αποστολή του, είπε:‘αυτά είναι δικά σας κι αυτά μου τα χάρισαν ως δώρο.
Εδώ ο Προφήτης της ειρήνης, σηκώθηκε και στάθηκε στο βήμα του και είπε: “ Τι συμβαίνει με κάποια άτομα στον κόσμο; Τον στέλνουμε και μας έρχεται λέγοντας πως τούτα είναι του Αλλάχ και τούτα είναι δικά μου !! Ας καθόταν στο σπίτι του πατέρα του και της μάνας του και ας έβλεπε τότε αν θα του χαριζόταν τίποτα ή όχι. Μα τον Αλλάχ, αν οικειοποιείται το παραμικρό, θα το φέρει την ημέρα της Κρίσης στο λαιμό του, είτε αυτό είναι καμήλα, είτε είναι μοσχάρι είτε είναι πρόβατο”. Στην συνέχεια ο Προφήτης σήκωσε τα χέρια του τόσο ψηλά σε σημείο που να φανούν οι μασχάλες του και είπε: “Όντως ειδοποίησα”. Το επανέλαβε τρεις φορές. Το αφηγήθηκαν οι δυο ιμάμηδες, Μπουχάρι και Μούσλιμ.
Το πρόβλημα εδώ είναι πως ο συγκεκριμένος υπάλληλος – με τη σημερινή έννοια – πίστευε πως έχει το δικαίωμα να πάρει εκείνα τα δωράκια που του χάρισαν μερικοί ενώ ήταν πάνω στη δουλειά του.
Οι μελετητές του Ισλάμ επιβεβαιώνουν έναν κανόνα: οι εισπράκτορες που μαζεύουν τις δωρεές και τις φιλανθρωπίες δεν έχουν κανένα δικαίωμα να πάρουν μερίδιο από εκείνες και πως το μόνο που δικαιούνται είναι ο κανονικός τους μισθός. Τίποτα άλλο.
Εδώ ο Προφήτης της Ειρήνης, θεραπεύει μια ασθένεια στο δημόσιο τομέα. Αυτός ο υπάλληλος πιστεύει πως έχει δικαίωμα να λάβει κάποια δώρα επειδή ο Προφήτης τον διόρισε σε εκείνη τη θέση και χωρίς αυτήν την ανάθεση, δεν θα λάμβανε τίποτα. Αυτός ο διορισμός δεν είναι προσωπικό του κέρδος, αλλά είναι δικαίωμα όλων των μουσουλμάνων πολιτών. Αυτός δεν είναι παρά ένας αντιπρόσωπός τους. Κι εφόσον πάρει το μισθό του, δεν έχει δικαίωμα να πάρει τίποτα άλλο.
Λέει ο Ιμπν Αλ Κάγιμ στο γραπτό‘Η Ρήτρα του Προφήτη’: “ Ας καθόταν στο σπίτι του πατέρα του και της μάνας του και ας έβλεπε τότε αν θα του χαριζόταν τίποτα ή όχι”. Αποδεικνύει πως εκείνα τα δώρα είχαν ως λόγο τη θέση εργασίας που κατείχε ο συγκεκριμένος άνδρας. Διότι εάν καθόταν στο σπίτι του, δεν θα έπαιρνε τίποτα.
Το δημόσιο χρήμα ανήκει σε όλους τους πολίτες και ο κυβερνήτης είναι υπεύθυνος για την προστασία και διατήρησή του. Η διαχείριση του πρέπει να γίνεται με κριτήριο το δημόσιο συμφέρον. Ο Προφήτης εκφράζει ξεκάθαρα αυτόν τον κανόνα σε άλλη ρήτρα: “ Εγώ ούτε σας χαρίζω (από το δημόσιο χρήμα) ούτε σας περιορίζω. Εγώ τα μοιράζω και τα βάζω εκεί όπου έλαβα εντολή”. Σε άλλη αφήγηση, λέει ο Προφήτης: “ Ο Αλλάχ είναι αυτός που δίνει – ο Δότης- κι εγώ τα μοιράζω”.
2 / 2
Ο Προφήτης αρνείται πως ο ίδιος είναι ο ιδιοκτήτης του δημοσίου χρήματος. Το έργο του είναι να το μοιράζει όπως το διάταξε ο Αλλάχ και σύμφωνα με το δημόσιο συμφέρον. Αυτό ισχύει για τον ίδιο τον Προφήτη της Ειρήνης, πόσο μάλλον για τους κυβερνήτες και τους δημοσίους υπαλλήλους.
Ο Ούμαρ μπιν αλ Χαττάμπ, δεύτερος χαλίφης, επιβεβαίωσε αυτόν τον κανόνα πολλές φορές. Λέει: “Μα τον Αλλάχ, δεν έχω παραπάνω δικαίωμα σε αυτό το χρήμα από σας. Κανένας μα κανένας δεν έχει παραπάνω δικαίωμα από κάποιον άλλον. Και δεν υπάρχει ούτε ένας μουσουλμάνος που να μην έχει δικαίωμα σε αυτό το χρήμα. Και αν έχω επιπλέον ζωή, θα φτάσει στο βοσκό που βρίσκεται στα βουνά της Σανάα – της Υεμένης- το μερίδιο του από αυτό το δημόσιο χρήμα”.
Αλ Αμουάλ. Ιμπν Ζιντζαούιχ.
Αφηγείται ο Αμπού Ουμπαΐντ στο βιβλίο του “Αλ Αμουάλ” τα εξής: Ο Μωάβια μας ομίλησε λέγοντας: “ τα κρατικά ταμεία περιέχουν χρήμα που περισσεύει από τις ανάγκες σας. Εγώ θα το μοιράσω μεταξύ σας. Αυτό δεν είναι δικό μας χρήμα. Είναι η χάρη που έχει στείλει ο Υψιστος Αλλάχ σε σας”.
Λέει ο συγγραφέας Ιμπραχίμ Σακράν πως αυτό το γεγονός με τον ιμπν Αλ-λατμπία αποτελεί νομικό προηγούμενο στην οργάνωση της σωστής εκμετάλλευσης του δημοσίου χρήματος. Και εμπεριέχει πολλά και σημαντικά σημεία, όπως:
● την απαγόρευση της προσωπικής εκμετάλλευσης του δημόσιας περιουσίας και κάθε είδους μεροληψίας από πλευράς ιθυνόντων με οποιοδήποτε αφορμή.
● ισχύει πάντα το κριτήριο που προαναφέραμε: εάν ήταν εκτός θέσης ευθύνης, θα λάμβανε τίποτα από αυτά τα οφέλη-δώρα που έλαβε ;
● τα δώρα που δίνονται στους δημόσιους υπαλλήλους δεν επιστρέφονται στους αρχικούς δωρητές τους, αλλά πηγαίνουν στα δημόσια ταμεία και μετατρέπονται σε δημόσιο χρήμα. Είναι αυτό που έπραξε ο Προφήτης της Ειρήνης, δρώντας σύμφωνα με τον κανόνα της πράξης ενάντια στην κακή πρόθεση.
● με το πέρας της υπηρεσίας τους, οι κυβερνήτες δίνουν λογαριασμό για τις πράξεις και τις περιουσίες τους. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι είναι ύποπτοι για υπεξαίρεση του δημοσίου χρήματος, αλλά για να εγγυάται πάντα η καλή διαχείριση της δημόσιας περιουσίας.
● Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και δημοσίως, όπως έπραξε ο Προφήτης με τον Ιμπν Αλ-λατμπία.
Ο Προφήτης έδωσε το κίνητρο για αυτοέλεγχο και για τη ενεργοποίηση της συνείδησης, θυμίζοντας πως η υπεξαίρεση του δημοσίου χρήματος αποτελεί μεγάλο έγκλημα και σοβαρή αμαρτία για την οποία ο Αλλάχ τιμωρεί τους παραβάτες πολύ αυστηρά : “Μα τον Αλλάχ, δεν οικειοποιείται τίποτα, θα το φέρει την ημέρα της Κρίσης στο λαιμό του, είτε αυτό είναι καμήλα, είτε είναι μοσχάρι είτε είναι πρόβατο”.