Friday, March 29, 2024
Πολιτισμός

Ο Προφήτης Μουχάμμαντ στην δυτική λογοτεχνία 5

Ο Γκαίτε είχε ανοίξει το δρόμο προς μια παγκόσμια λογοτεχνία και προς μια συνάντηση των πολιτισμών, μέσα από έναν αληθινό και σοβαρό διάλογο

Ο Γκαίτε είχε ανοίξει το δρόμο προς μια παγκόσμια λογοτεχνία και προς μια συνάντηση των πολιτισμών, μέσα από έναν αληθινό και σοβαρό διάλογο.Τα έργα του Πούσκιν και του Γκαίτε αποτέλεσαν τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, όμως η εκκλησία άργησε πολύ να εισέλθει στο διάλογο ανάμεσα στο Ισλάμ και το χριστιανισμό.Το θέμα των σχέσεων ανάμεσα στην εκκλησία και τις άλλες θρησκείες τέθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της δυτικής εκκλησίας, στη δεύτερη συνέλευση της οικουμενικής συνόδου του Βατικανού(1962-1965).Το 1964, ο πάπας Ιωάννης Παύλος ο 6ος χαιρέτισε για πρώτη φορά, στην ομιλία του, τους μουσουλμάνους.

 

Την ίδια χρονιά, σε μια επιστολή του, ο πάπας επισήμανε την αναγκαιότητα του διαλόγου με τους πιστούς όλων των δογμάτων και κυρίως με τους μουσουλμάνους.Επίσης η σύνοδος του Βατικανού, αναγνώρισε για πρώτη φορά, ότι η έννοια και η ουσία του Ισλάμ είναι η απόλυτη υποταγή στο θέλημα του Κυρίου, και η αφοσίωση του ανθρώπινου πνεύματος στη λατρεία Του.Αυτό που είχε πει ο Γκαίτε δηλαδή, έναν αιώνα πριν.

 

Το κάλεσμα του πάπα βρήκε μεγάλη ανταπόκριση στον ισλαμικό κόσμο.Έκτοτε διεξήχθησαν πολλές συναντήσεις και συνέδρια με κεντρικό θέμα τον ισλαμο-χριστιανικό διάλογο και την προσέγγιση των δύο θρησκειών.Παρ’ όλα αυτά η ανταπόκριση του χριστιανικού κόσμου δεν ήταν το ίδιο θερμή.Αρκετά λογοτεχνικά κείμενα και πραγματείες, στη δύση, εξακολουθούν να συμπεριφέρονται εχθρικά σ’ ο,τιδήποτε ισλαμικό.

 

Παρατηρούμε λοιπόν ότι η σύγχρονη δυτική λογοτεχνία, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, είναι αρνητικά προκατειλημμένη ως προς το Ισλάμ.Για παράδειγμα η Μαργαρίτα Γιουρσενάρ, η οποία θαύμαζε ιδιαιτέρως την Ανατολή, παρατηρεί την Ανατολή από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες, κι αυτό φαίνεται στο έργο της.Από τη μια πλευρά, επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην ’πω Ανατολή.Την ανατολή των γλυκών ονείρων και της εξωτικής φαντασίας που κυριάρχησε στη Δύση από την εποχή που ο Αντουάν Γκαλάν μετέφρασε τις «Χίλιες και μία νύχτες».Η άποψη αυτή είναι ορατή στα μυθιστορήματά της «Πώς σώθηκε ο Βανγκ Φο» και «Η ακέφαλη Κάλι».

 

Η δεύτερη άποψη σχετίζεται με την ισλαμική ανατολή.Την αντιμετωπίζει υποτιμητικά και την απεικονίζει εχθρικά, ως αντίπαλο του χριστιανισμού.Στο μυθιστόρημά της «Το χαμόγελο του Μάρκου», ο ήρωας έχει σχέση με μια τουρκάλα η οποία αντιπροσωπεύει την προδοσία τόσο στο πολιτικό όσο και στο ηθικό επίπεδο.Τελικά, ο ήρωας γλιτώνει το θάνατο ως εκ θαύματος.Η άποψη αυτή βασίζεται στη σύγκρουση και τροφοδοτείται συνεχώς από τα δυτικά Μ.Μ.Ε. Επιπλέον, γίνεται ξεκάθαρη στο μυθιστόρημα του Τιερί Μπρετόν «Βατικανό III» που εκδόθηκε το 1985.

 

Ο συγγραφέας φαντάζεται έναν κόσμο γεμάτο από ιδεολογικές συγκρούσεις κι αντιπαραθέσεις μεταξύ των διαφορετικών δογμάτων.Σε αντίθεση με τη δεύτερη σύνοδο του Βατικανού η οποία απήυθυνε πρόσκληση για ισλαμο-χριστιανικό διάλογο, το μυθιστόρημα αυτό υπογραμμίζει τη ροπή των πολιτισμών και των θρησκειών προς την εχθρότητα.Στο έργο αυτό που εκδόθηκε πριν την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ο συγγραφέας στήνει μεγάλες ιδεολογικές μάχες ανάμεσα στο Ισλάμ, το χριστιανισμό και τον κομμουνισμό.Ο Μπρετόν τοποθετεί το κέντρο του μελλοντικού παγκόσμιου κράτους στο Βατικανό, ενώ το Ισλάμ εκπροσωπείται απ’ τον Αμπντουλλάχ ο οποίος περιγράφεται ως σύμβολο της τρομοκρατίας.Επίσης οι χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν τον ισλαμικό κόσμο προέρχονται απ’ τη Λιβύη και το Ιράν.

 

 

Ωστόσο, όλα αυτά δεν πρέπει να μας ωθούν στην απαισιοδοξία και την απελπισία, διότι παρ’ όλο το σκοτάδι που καλύπτει τη Δύση, υπάρχουν αχτίδες φωτός που εμφανίζονται σε μερικά εξαιρετικά έργα κι αποτελούν ένα ρεύμα που καλεί σ’ έναν ειλικρινή πολιτισμικό διάλογο.Συχνά τα έργα αυτά περιθωριοποιούνται σκόπιμα στη δύση ή παραμελούνται ασυνείδητα στον ισλαμικό κόσμο.

 

Τα έργα αυτά προσεγγίζουν το Ισλάμ και τους μουσουλμάνους με κατανόηση και συμπάθεια κι αντιμετωπίζουν τα ισλαμικά ζητήματα με μεγάλη ακεραιότητα κι αντικειμενικότητα ή οποία δυστυχώς έχει χαθεί από πολλούς υπερόπτες δυτικούς οι οποίοι δυσφημούν τον πολιτισμό τους μέσα από εκφυλισμένη και παρηκμασμένη λογοτεχνία.’Ενα από τα αξιόλογα κι αξιέπαινα δυτικά έργα είναι το βιβλίο «Πεθαίνοντας για την Παλαιστίνη» της γαλλίδας Φρανσουάζ Κέστεμαν η οποία ασπάστηκε το Ισλάμ και πήρε τ’ όνομα Ριμ Αν Ναμπούλσι.Το βιβλίο είναι το ημερολόγιο της συγγραφέως, η οποία κατατάχτηκε στους παλαιστίνιους μαχητές(φινταγίν) και σκοτώθηκε μαχόμενη στις 23 Σεπτεμβρίου 1984.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *