Ο προφήτης Μουχάμμαντ στη ρώσικη λογοτεχνία 1

(Πούσκιν, Λέρμοντοφ, Τολστόι)

του Σαλάχ Χάσαν Ρασίντ(Αίγυπτος)

 

          Η προσωπικότητα του Προφήτη Μουχάμμαντ έλαβε μια εξέχουσα θέση στη σύγχρονη ρώσικη λογοτεχνία.Μάλιστα, όταν τ’ αριστουργήματα του ισλαμικού πολιτισμού άρχισαν να μεταφράζονται στη Δύση, ξεκίνησε ένας διάλογος ανάμεσα στην αραβική και τη ρωσική γλώσσα και ο Μουχάμμαντ έφτασε να γίνει το ιδανικό πρότυπο που πρέπει ν’ ακολουθήσουν οι άνθρωποι που επιδιώκουν την απελευθέρωση και τη χειραφέτηση από την υπανάπτυξη και αγωνίζονται για την ισότητα, τη δικαιοσύνη και την εξάλειψη της αδικίας.

 

Στην κορυφή των Ρώσων λογοτεχνών που θαύμασαν κι εξύμνησαν τον Προφήτη Μουχάμμαντ ως άνθρωπο που καθοδήγησε σωστά τους ανθρώπους κι αγωνίστηκε για την απελευθέρωση από την κατοχή κι αντιστάθηκε στην καταπίεση, τοποθετείται ο Αλέξανδρος Πούσκιν, ο μεγάλος ποιητής με τις αφρικανικές ρίζες.Ένας ποιητής που αποσκοπούσε στο καλό του κόσμου, παρ’ ότι έζησε σε μια εποχή γεμάτη από σφοδρή βία, ανισότητα, αδικία και καταπίεση εις βάρος της πίστης και της ελεύθερης σκέψης.

 

Ο Πούσκιν αγάπησε τον Προφήτη και μελέτησε προσεκτικά τη βιογραφία του.Σε πολλά ποιήματά του εμπνέεται από τη ζωή του Προφήτη και καθοδηγείται απ’ το Θεϊκό φως του μεγάλου ηγέτη του Ισλάμ, μεταδίδοντας έτσι πνευματική τροφή στο Ρώσο αναγνώστη που διψούσε για σωτηρία.Στο ποίημά του «Ο Προφήτης», ο Πούσκιν περιγράφει τα πρώτα στάδια της αποκάλυψης του Θεϊκού Λόγου, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και τα εμπόδια που συνάντησε ο Μουχάμμαντ κατά την περίοδο αυτή.Επίσης, υπάρχουν άλλα εννιά ποιήματα με τίτλο «Αποσπάσματα απ’ το Κοράνι», όπου ο Πούσκιν ασχολείται με το πνεύμα και τις υποθέσεις του Κορανίου, καθώς και με τα διλήμματα, τις ταλαιπωρίες και τα προβλήματα που βίωσε ο Προφήτης.

 

Με μεγάλη πίστη κι αφοσίωση, ο Πούσκιν , στο ποίημά του «Ο Προφήτης» που γράφτηκε το 1826- βάζει στο στόμα του Μουχάμμαντ τα εξής λόγια:

 

«Ξηρός από τη δίψα της ψυχής,

πέρασα την ατέλειωτη και σκυθρωπή ερημιά».

Επίσης περιγράφει τη νύχτα της Αποκάλυψης, εξιστορώντας την εμφάνιση του αρχάγγελου Γαβριήλ και την αποκάλυψη των πρώτων κορανικών στίχων στον Προφήτη:

«Στο σταυροδρόμι,

εμφανίστηκε ο Σεραφείμ,

με τα έξι φτερά του,

με δάχτυλα ελαφρά, λες σε όνειρο,

άγγιξε τα βλέφαρά μου

και κοίταξα γύρω μου

με μάτια ορθάνοιχτα σαν του αετού».

 

Στο ποίημα αυτό, ο Πούσκιν δανείζεται την εικόνα του αρχάγγελου Γαβριήλ από τους εξής κορανικούς στίχους: «Δόξα τω θεώ, το δημιουργό του ουρανού και της γης, ο οποίος έχει για αποστόλους αγγέλους με δύο, τρία ή τέσσερα φτερά κι αυξάνει τα δημιουργήματά του όσο εκείνος θέλει, διότι είναι ικανός για όλα.» {Κοράνι, κεφ.35, στίχος 1}.Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι ο Πούσκιν είχε μελετήσει καλά το Ισλάμ, διέθετε ευρεία γνώση γύρω απ’ αυτό κι αγαπούσε το Μουχάμμαντ ως πρότυπο και φορέα της τελευταίας αποκάλυψης.

 

Ο Πούσκιν ερευνά λεπτομερώς τη βιογραφία του Προφήτη και προσπαθεί να την κατανοήσει.Περιγράφει τη συγκλονιστική αλλαγή που υπέστη ο Μουχάμμαντ με την αποκάλυψη των πρώτων κορανικών στίχων:

« Άκουσα τη βροντή των ουρανών,

το πέταγμα των αγγέλων,

την κίνηση των θαλάσσιων όντων,

στον πάτο του βυθού,

το μεγάλωμα του απομακρυσμένου αμπελιού.»