Η έννοια του “καλού παραδείγματος” είναι μια βασική αρχή στη παιδαγωγική διαδικασία. Τα παιδιά έχουν την τάση να μιμούνται τους μεγαλύτερους (γονείς, δασκάλους, μεγαλύτερα αδέλφια) και να θεωρούν πως οι συμπεριφορές τους είναι αλάθητες. Τα παιδιά επηρεάζονται εύκολα βλέποντας πώς εμείς συναναστρεφόμαστε με τους γείτονες, τους συναδέλφους και γενικώς, με την στάση μας ως προς τον κόσμο και την ζωή γενικότερα.
Για το λόγο αυτό οφείλουμε, ως γονείς ή κηδεμόνες, να είμαστε ευσυνείδητοι ως προς τα λόγια και τη γενικότερη συμπεριφορά μας, καθώς αυτά συχνά έχουν μεγαλό αντίκτυπο στην ψυχή του παιδιού και τον χαρακτήρα που πρόκειται να διαμορφώσει στο μέλλον.
Ασυμφωνία ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις μας
” Ω, εσείς που πιστέψατε, γιατί λέτε αυτό που αδυνατείτε να κάνετε;
Μισητό είναι στα μάτια του Αλλάχ το να λέτε αυτό που δεν κάνετε.”
(Κοράνι, 61:2-3)
Ένα απο τα βασικά λάθη στα οποία οι περισσότεροι απο εμάς συχνά πέφτουμε είναι η ασυνέπεια ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις μας.
Το Ισλάμ μας διδάσκει πως ο πραγματικός πιστός είναι αυτός που τηρεί το λόγο του, και που όταν θέλει κάτι να πει, λέει λόγια όμορφα και ωφέλημα, αλλιώς σιωπά. Όπως μας συμβούλεψε ο Προφήτης, ειρήνη σ’αυτον, “Ας πει αυτός που πίστεψε όμορφα λόγια, αλλιώς ας σωπάσει” ( Μπουχάρι και Μούσλιμ)
Η ασυνέπεια ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις είναι ένα σοβαρό παράπτωμα το οποίο τείνουμε να παίρνουμε ελαφρά, και μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες οχι μόνο στίς δικές μας ζωές μα και στις ζωές των παιδιών μας, τόσο στην ζωή αυτή όσο και στην μέλλουσα.
“Μήπως παροτρύνετε τους ανθρώπους να είναι ενάρετοι ενω αμελείτε να το εφαρμόζετε εσείς οι ίδιοι παρ΄όλο που μελετάτε τις Γραφές; Γιατί λοιπόν δεν χρησιμοποιείτε την λογική σας; ”
(Κοράνι, 2:45)
Οι πρώτοι Μουσουλμάνοι έδιναν μεγάλη έμφαση στο να βρούν σωστούς δασκάλους για τα παιδιά τους. Κάποτε ο ιμάμης αλ-Σάφιι απευθύνθηκε στο δάσκαλο των παιδιών του χαλίφη Χαρούν αλ Ρασίντ λέγοντας, “Καθώς ξεκινάς την διαδικασία αυτοβελτίωσης των παιδιών του χαλίφη, κοίτα να βελτιώσεις τον εαυτό σου. Γιατί τα μάτια τους βασίζονται στα δικά σου μάτια. Έτσι, ό,τι κρίνεις εσύ πως είναι καλό το θεωρούν κι αυτά καλό. Και ο,τι κρίνεις εσύ πως είναι άσχημο το θεωρούν κι αυτά άσχημο».
Οι πράξεις του δασκάλου έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καρδιά του μαθητή και είναι από αυτές που ο μαθητής αντλεί την πραγματική γνώση. Τα λόγια, τα κηρύγματα, οι λέξεις δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα εάν δεν εφαρμοστούν στην πράξη.
Το να συμβουλεύει κανείς ένα παιδί να είναι ειλικρινής και να μη λέει ψέματα, είναι καλό. Αυτό όμως που θα μείνει χαραγμένο στην καρδιά και τη συνείδηση του παιδιού είναι περισσότερο η ίδια η ειλικρίνια του δασκάλου παρά τα λόγια νουθεσίας του. Όταν η Αϊσα, σύζυγος του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, ρωτήθηκε για το χαρακτήρα του, απάντησε, “Ο χαρακτήρας του ήταν το Κοράνι”. Τόσο απλά, τόσο ειλικρινά.
Λέει ο λόγιος Ιμπν αλ Τζάουζι, ” Συνάντησα πολλούς δασκάλους που δεν είχαν όλοι τις ίδιες γνώσεις. Οι πιο χρήσιμοι για μένα ήταν εκείνοι που εφάρμοζαν τις γνώσεις τους και ας ήταν λιγότερο γνώστες. Συνάντησα επίσης κάποιους από τους γνώστες της επιστήμης των αχαντίθ. Αυτοί όμως έδειχναν ανεκτικότητα απέναντι στο κουτσομπολιό θεωρώντας το ως μέρος της γνωστικής κριτικής στο χαντίθ και δέχονταν χρήματα προκειμένου να αφηγηθούν τα αχαντίθ, συν ότι έσπευδαν να απαντήσουν οποιαδήποτε ερώτηση για να μη χάνουν την υπόληψη τους ακόμα κι αν έδιναν λανθασμένη απάντηση… Επίσης συνάντησα τον Αμπντουλουαχάμπ αλ Ανμάττι που ακολουθούσε το παράδειγμα των συντρόφων του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, έτσι, απέφευγε τα μάταια λόγια και δεν ζητούσε αμοιβή για την αφήγηση των αχαντίθ κι όταν του διάβαζα τα αχαντίθ περι ηθικής συνήθιζε να κλαίει. Το κλάμα του επηρέαζε πολύ τη καρδιά μου και μου έμαθε ευγένεια και καλούς τρόπους… Επίσης συνάντησα τον δάσκαλο Αμπού Μανσούρ αλ Τζαουαλίκι, που ήταν άνθρωπος λιγομίλητος, πολύ προσεκτικός ως προς την ακρίβεια των λεγομένων του και επιπλέον, ήταν επιδέξιος και άριστος ερευνητής. Σταματούσε σε κάθε απλή ερώτηση προκειμένου να σιγουρευτεί για τη σωστή απάντηση. Έκανε πολλή νηστεία και σώπαινε πολύ. Από αυτούς τους δυο άνδρες ωφελήθηκα πολύ και κατάλαβα πως το καλό παράδειγμα δίνεται με τις πράξεις και όχι με τα λόγια».
