Τα ταξίδια που διατήρησαν τα λεγόμενα του Προφήτη

Μετά το θάνατο του Προφήτη Μουχάμμαντ, ειρήνη σ’αυτόν, συνέβησαν στους τόπους όπου είχε κυριαρχήσει το Ισλάμ, γεγονότα που χρειάζονταν ερμηνεία με βάση την ισλαμική νομολογία και συνεπώς, η ενημέρωση του κόσμου σχετικά με τις διατάξεις του Ισλάμ κατέστη αναγκαία.

Έτσι οι σύντροφοι του Προφήτη ξεκίνησαν να ταξιδεύουν προς τους τόπους αυτούς αλλά και μέρη άλλα όπου το Ισλάμ δεν είχε ακόμα γίνει γνωστό, καλώντας τον κόσμο στην νέα θρησκεία και λύνοντας τυχόν απορίες γύρω από διάφορα ζητήματα. Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά αυτού τους του έργου , ήταν η αφήγηση των λεγομένων του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν (χαντίθ).

Οι λόγιοι που ασχολήθηκαν με τη συλλογή των λεγομένων του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, έπρεπε να κάνουν κι εκείνοι αρκετά και μακρινά ταξίδια ώστε να συναντήσουν τους συντρόφους του Προφήτη και να καταγράψουν όσα από τα λεγόμενα του είχαν στη μνήμη τους. Τα ταξίδια αυτά ήταν αρκετά δύσκολα και επικίνδυνα, όπως μπορεί να φανταστεί κανείς, μα ήταν άκρως σημαντικά για την διατήρηση, εξέταση και διάδοση της Σούννα του Προφήτη (λεγόμενα και πράξεις του).

Ο εκάστοτε αφηγητής γνώριζε από πρώτο χέρι τον άνθρωπο από τον οποίο έπαιρνε τις προφητικές ρήσεις, εξέταζε τον βίο και τον χαρακτήρα του και ρωτούσε τον περίγυρό του για αυτόν. Επομένως μάθαινε κατά πόσο κάποιος είναι έμπιστος στη μεταφορά των λεγομένων του Προφήτη, και επιπλέον, συνέλεγε τις διάφορες εκδοχές του ίδιου λεγομένου του Προφήτη.

Η σημαντικότητα των ταξιδιών αυτών φαίνεται από την ευρεία διάδοση των λεγομένων του Προφήτη ανά τον κόσμο, μέσω πολλών και διάφορων αφηγήσεων. Οι Μουσουλμάνοι πλέον, όπου και αν βρίσκονταν, απολάμβαναν τα λεγόμενα του Προφήτη, τα οποία ήταν απαραίτητα για την επίλυση διάφορων υποθέσεων γύρω από θέματα λατρείας και συμπεριφοράς.

Έτσι, μπορούσε κανείς να δει τους τότε γνώστες της Σούννα να ταξιδεύουν από τη Μαντίνα, την πόλη όπου ζούσε ο Προφήτης και που ήταν ο τόπος – πηγή των λεγομένων του, στην Αίγυπτο, αναζητώντας μια προφητική ρήση από κάποιον αφηγητή που βρισκόταν εκεί, ο όποιος την έχει ακούσει κατευθείαν από τον Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν.

Ο Άμπου Αγιούμπ Αλ Ανσάρι, γνωστός σύντροφος του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, ταξίδεψε από τη Μαντίνα στην Αίγυπτο αναζητώντας μια ρήση του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, την οποία αφηγούνταν ο Ούκμπα μπιν Άμερ, επίσης σύντροφος του Προφήτη. Όταν τον συνάντησε του είπε, « Πες μου τι έχεις ακούσει από τον Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, σχετικά με το τάδε θέμα, γιατί δεν έχει μείνει ζωντανός κανείς από όσους το άκουσαν, μόνο εγώ κι εσύ». Όταν λοιπόν ο Ούκμπα του αφηγήθηκε τη ρήση, ο Αμπου Αγιούμπ αναχώρησε αμέσως για την Μαντίνα χωρίς καν να κάνει μια στάση για ξεκούραση.

Μετά τους συντρόφους του Προφήτη, οι ακόλουθοί τους συνέχισαν τα ταξίδια με την ίδια λογική. Λέει ο Άμπου Αλια (ένας λόγιος της Σούννα), « κάθε φορά που ακούγαμε στη Βασόρα, μια ρήση που αναγόταν στους συνοδούς του Προφήτη, δεν μέναμε ικανοποιημένοι, παρά μόνο αν ταξιδεύαμε στη Μαντίνα ώστε να την ακούσουμε από τα ίδια τα στόματά τους».

Ο Σαίντ μπιν Αλ Μουσάγιμπ λέει σχετικά, « Όντως ταξίδευα μέρες και νύχτες για μια μόνο ρήση του Προφήτη».

Τα ταξίδια έγιναν στη συνέχεια αναγκαία και θεμελιακά για την απόκτηση γνώσης καθώς και ένα μέσο διαχωρισμού του ανωτέρου αφηγητή από τους υπόλοιπους.

Ο ιμάμης Άχμαντ μπιν Χάνμπαλ κάποτε ρωτήθηκε, «Είναι καλύτερο για κάποιον γνώστη να μείνει σε κάποιον αφηγητή και να μεταφέρει τις γνώσεις του, ή μήπως καλύτερα να ταξιδέψει σε διάφορα μέρη, όπου υπάρχουν άλλοι γνώστες ώστε να ακούσει κι από αυτούς;». Ο ιμάμης απάντησε « να ταξιδέψει και να ακούσει από τους γνώστες στη Βασόρα, στη Κούφα και τους άλλους στη Μέκκα και στη Μαντίνα και να εξετάσει τους ανθρώπους και να ακούσει τις γνώσεις τους».

Ο Γιάχια μπιν Μαίιν λέει τα εξής, «Τέσσερις κατηγορίες ανθρώπων δεν πρόκειται να αυξήσουν τις γνώσεις τους, η μια από αυτές είναι ο αφηγητής που συλλέγει τα λεγόμενα του Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, μόνο στη χώρα του και δεν ταξιδεύει αναζητώντας τα κι αλλού».

Όλα τα παραπάνω μας δείχνουν όχι μόνο την τεράστια σημασία των προφητικών ρήσεων ως συμπληρωματικές στο Κοράνι, μα και τους κόπους ολόκληρων γενεών Μουσουλμάνων που ακολούθησαν τον Προφήτη, ειρήνη σ’αυτόν, και τη βαθιά αίσθηση χρέους που μαζί με μια ειλικρινή πίστη στον Αλλάχ τους έκαναν να αφιερώσουν τη ζωή τους στη διατήρηση και διάδοση της Σούννα του. Και όλα αυτά δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της θεϊκής μέριμνας και του ελέους του Αλλάχ προς το έθνος του Προφήτη Μουχάμμαντ, ειρήνη σ’αυτόν.